نوشیدنی های انرژی زا برای سلامت انسان عوارض مخربی دارند اما بسیاری از افراد از آن عوارض آگاه نیستند. این نوشابه های متاسفانه پرطرفدار حاوی مواد گوناگونی مانند کربوهیدرات ها (قندها)، ویتامین ها، مواد معدنی و مواد محرکی مانند کافئین، تورین و گلوکورونولاکتون هستند که این برای مصرف کنندگان عادی بشدت خطرناک است. در این قسمت از بهداشت و سلامت قصد داریم عوارض مربوط به نوشیدنی های انرژی زا را به شما معرفی کنیم که شاید با دانستن آن ها در مصرف این نوشیدنی ها تجدیدنظر کنید یا به اندازه قبل از آن ها استفاده نکنید.
مواد تشکیل دهنده رایج در نوشیدنی های انرژی زا
- کافئین سیستم عصبی مرکزی را تحریک می کند و عاملی برای افزایش فشار خون و تپش قلب است و کم آبی را در بدن فرد به وجود می آورد.
- تورین که یک نوع آمینو اسید است که توسط بدن تولید می شود و باعث انقباض ماهیچه های قلب می گردد.
- گوارانا که از یک گیاه در آمریکای جنوبی گرفته می شود، خواص آن شبیه به کافئین است.
- محتوای بالای شکر عاملی برای افزایش انرژی کاذب، چاقی، فشار خون و دیابت نوع 2 است.
- جین سینگ یک گیاه دارویی است که سطح انرژی را افزایش می دهد و دارای خواص ضد خستگی است اما مصرف بالای آن ، عاملی برای اسهال و سر درد می باشد.
- ویتامین ب کمپلکس فواید زیادی دارد اما مصرف بالای آن می تواند عاملی برای اوردوز نیاسین باشد.
- شیرین کننده های مصنوعی قند بالایی دارند و اعتیاد را در افراد ایجاد می کنند و باعث مشکلاتی مثل چاقی ، دیابت و فشار خون می گردند.
عوارض و خطرات نوشیدنی های انرژی زا
1. تشویش و اضطراب
هنگامی که نوشیدنی انرژی زا مصرف می کنید، حتی اگر اولین بارتان هم باشد، احتمال ابتلا به استرس در شما وجود دارد. همانطور که می دانید نوشیدنی های انرژی زا، مخصوصاً آنهایی که کافئین دارند، روی سیستم آدنوزین اثر گذار است و احساس اضطراب و استرس را در ذهن تحریک می کند و در نتیجه افرادی که از این نوشیدنی ها استفاده می کنند، بیشتر در معرض حمله ترس و وحشت هستند.
2. تداخل با داروها
هنگامی که دارو مصرف می کنید، حتما باید از این نوشیدنی ها اجتناب کنید زیرا بسیاری از آن ها با داروهای مختلف تداخل دارند؛ مخصوصاً اگر داخل آن ها کافئین وجود داشته باشد و در نتیجه عوارض جانبی داروهای شما را به شدت افزایش می دهد.
3. بی خوابی
هیچ شکی وجود ندارد که مصرف این نوشیدنی ها خواب شما را دچار مشکل می کند و بسیاری از افراد به خاطر اینکه نخوابند، از آن ها استفاده می کنند اما بعد از چند وقت این نوشیدنی خواب شبانه شما را به هم می ریزد و باعث می شود که نصف شب از خواب بیدار شوید و بخواهید کارهای دیگری را به انجام برسانید اما از طرفی بهره وری زندگی شما مانند لحظات معمولی نیست و تمرکز کافی ندارید.
4. دیابت نوع دو
مصرف نوشیدنی های انرژی زا خطر ابتلا به مشکلات زیادی مثل دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. همه نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی قند و شکر هستند. و در نتیجه مصرف زیاد آن ها عاملی برای ابتلا به دیابت است.
5. اثرات اعتیاد آور
یکی از اثرات بسیار مخرب در استفاده از نوشیدنی های انرژی زا این است که شما به آن معتاد می شوید و شبیه به سیگار یا قهوه عمل می کند. این نوشیدنی موادی داخل خود دارد که اعتیاد شما را افزایش می دهد و در نتیجه بعد از مدتی دیگر نمی توانید از آن ها دست بکشید. از طرفی اثرات مخرب آن افزایش پیدا می کند .
6. رفتار پرخطر
مصرف بیش از حد نوشیدنی های انرژی زا امکان ایجاد رفتارهای پرخطر را افزایش می دهد. در واقع شما نمی توانید بدون هیچ فکر قبلی وارد عمل شوید و در نتیجه خطرات زیادی شما را تهدید خواهد کرد.
7. عصبانیت
یکی از خطرات مربوط به مصرف نوشیدنی های انرژی زا افزایش حس عصبانیت است . همانطور که در بالا هم گفتیم ؛ این نوشیدنی ها سیستم آدنوزین را در بدن شما دچار تغییر می کنند و باعث اضطراب و عصبانیت می شوند ، تغییرات مداومی را در روحیه و احساسات شما ایجاد می کنند و باعث افزایش ضربان قلب می گردند زیرا کافئین موجود در آن ها ضربان قلب شما را تند می کند.
8. حالت تهوع
اگر بیش از حد از نوشیدنی های انرژی زا مصرف کنید ، احتمال حالت تهوع و استفراغ وجود دارد . نوشیدنی های انرژی زا حاوی مقدار زیادی کافئین هستند . کافئین موجود در آن ها عاملی برای افزایش ادرار است در نتیجه ممکن است بدن شما با کم آبی روبرو شود که همین، عاملی برای افزایش ابتلا به حالت تهوع و استفراغ است زیرا وضعیت دهان ، معده و روده شما در صورت خشکی و کم آبی به هم می ریزد.
9. سر درد و میگرن
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم ؛ مصرف این نوشیدنی ها واکنش های آلرژیک و گاهی اوقات وضعیت های شدیدتر مثل سردرد و میگرن را ایجاد می کند . میگرن فقط یک سردرد نیست ، بلکه می تواند کل بدن شما را به هم بریزد. پس اگر به این نوشیدنی اعتیاد دارید ، هر چه سریع تر، فکری برای خودتان بکنید.
10. واکنش های آلرژیک
مصرف زیاد از حد این نوشیدنی ها می تواند عاملی برای واکنش های آلرژیک مثل قرمزی پوست ، خارش ، تنگی نفس ، سفتی قفسه سینه و استفراغ شود . همچنین عاملی برای سرگیجه ، سر درد و تپش قلب و بیقراری، حالت تهوع و استفراغ ، اسهال ، گرفتگی بینی و مشکلات خواب را ایجاد می کند .
11. فشار خون بالا
یکی از اثرات مخرب نوشیدنی های انرژی زا افزایش فشار خون است. کافئین موجود در آن ها فشار خون شما را بالا می برد. قند موجود در این نوشیدنی ها به شدت برای فشار خون مضر است.
12. آزاد کردن هورمون استرس
کافئین عاملی برای اضطراب و نگرانی است . از طرفی هورمون استرس را به مقدار بالا در بدن شما آزاد می کنند ، احساس افسردگی و ترس و وحشت را در شما بالا می برند . مطالعات هم ارتباط بین نوشیدنی های انرژی زا و آزاد شدن هورمون استرس را به اثبات رسانده است .
13. اوردوز در نیاسین
یکی دیگر از اثرات نوشیدنی های انرژی زا وجود ماده نیاسین یا ویتامین B3 است که احتمال اوردوز در آن ها وجود دارد . در نتیجه اثرات مخرب را روی شما باقی می گذارد اگر مکملی مصرف می کنید که حاوی نیاسین است و همزمان نوشیدنی انرژی زا مصرف کنید ، احتمال اوردوز وجود دارد . علائم آن شبیه به اوردوز های دیگر مثل سرگیجه ، حالت تهوع ، نقرس ، استفراغ ، خارش ، تپش قلب و اسهال است.
14. ایست قلبی
جدا از فشار خون ، یکی دیگر از اثرات بسیار مخرب نوشیدنی انرژی زا در صورت مصرف بالاتر، ایست قلبی است . این خطر برای افرادی که بیماری های زمینه ای و بیماری های قلبی دارند ، به شدت بالاست بنابراین بهتر است که این نوشیدنی ها را هرگز تحت هیچ شرایطی استفاده نکنند .
15. تغییرات روحیه
نوشیدنی انرژی زا عاملی برای افزایش ابتلا به استرس ، افسردگی ، عصبانیت و نگرانی است . همچنین می تواند عاملی برای تغییرات روحیه باشد که بر روی سلامت کلی شما اثر گذار است . افرادی که به طور منظم از این نوشیدنی ها استفاده می کنند ، سطح سروتونین در مغز آن ها کاهش پیدا می کند . سروتونین یک انتقال دهنده عصبی بسیار مفید است و کاهش سطح آن ، عاملی برای افسردگی ، استرس و روحیه خواهد بود .
16. کاهش خلاقیت
بین نوشیدنی های انرژی زا و کاهش خلاقیت برای انجام کار ها در طول روز ارتباط خوبی وجود دارد. این نوشیدنی ها شما را بیدار نگه می دارند و در نتیجه شب ها هم احساس خواب آلودگی ندارید اما یک نوع بی خوابی کاذب در شما ایجاد می کند ، سطح بهره وری و خلاقیت را در شما می کاهد و روز بعد نمی توانید انرژی کافی داشته باشید زیرا شب قبل استراحت نکرده اید.
17. خستگی
مصرف نوشیدنی های انرژی زا می تواند عاملی برای خستگی باشد. غده های آدرنال برای حفظ سلامت کلی بدن بسیار مفید هستند و هورمون های مورد نیاز را تولید می کنند. این اتفاق در دوران استرس بیشتر رخ می دهد. به دلیل فعالیت بالای این هورمون ها، حس خستگی در فرد ایجاد خواهد شد. در صورتی که فرد همزمان با وجود خستگی، خواب کافی هم ندارد.
18. آسیب اعضای داخلی بدن
نوشیدنی انرژی زا می تواند به اعضای داخلی بدن شما آسیب وارد کند زیرا یک سیگنالی را به مغز ، کلیه ، کبد ، سیستم گوارش و قلب ارسال می کند و یک نوع واکنش دفاعی محسوب می شود . مصرف بالای کافئین و قند در این نوشیدنی ها می تواند سیگنال های مخربی را به اعضای داخلی بدن ارسال کند و به آن ها آسیب بزند .
19. چاقی
نوشیدنی انرژی زا عاملی برای افزایش فشار خون و احتمال ابتلا به ایست قلبی است و می تواند عاملی برای چاقی هم باشد. همچنین مقدار بالای قند و شیرین کننده مصنوعی دارد و خطر ابتلا به اضافه وزن را بالا می برد و ممکن است در شما یک نوع اعتیاد ایجاد کند. به همین دلیل برای سلامتی کلی بدن شما مخرب است.
20. کشندگی
این یکی از بدترین عوارض جانبی نوشیدنی انرژی زا محسوب می شود. مطالعات نشان می دهد که مصرف بالای این نوشیدنی ها می تواند عاملی برای مرگ باشد. سازمان جهانی غذا و دارو ارتباط بین این نوشیدنی ها و دلیل اصلی مرگ بعضی از افراد را به اثبات رسانده اند بنابراین تا جایی که می توانید از مصرف آن ها خودداری کنید.
راهکارهایی برای کاهش خطر نوشیدنی های انرژی زا
همیشه به مقدار شکر به کار رفته شده در این نوشیدنی ها دقت کنید. بعضی از آن ها شکر بسیار بالایی دارند. پس اگر اینگونه بود هرگز از آن ها استفاده نکنید.
قبل از خرید آن ها، ببینید که چه قدر کافئین مصرف می کنید. اگر مصرف کافئین تان بالا است، بهتر است که این نوشیدنی ها را استفاده نکنید . مثلا اگر عادت دارید هر روز یک فنجان قهوه بخورید، به سراغ این نوشیدنی نروید.
قبل از مصرف این نوشیدنی ها مواد مغذی داخل آن را بررسی کنید. اگر دیدید که هیچ برچسب معتبری از سازمان بهداشت روی آن قرار نگرفته، از آن استفاده نکنید.
همیشه به یاد داشته باشید که مصرف این نوشیدنی برای سلامتی مخرب است . پس حد تعادل را حفظ کنید و زیاده روی نداشته باشید.
